Zmiany w prawie pracy: urlopy

Z

Prawo belgijskie ulegnie w 2024 roku dwóm istotnym zmianom, w wyniku konieczności dostosowania prawa belgijskiego do prawa Unii Europejskiej w zakresie urlopów rocznych.

  1. Przeniesienie urlopu niewykorzystanego w danym roku kalendarzowym z przyczyn niezależnych od pracownika

Rozporządzenie królewskie -A.R. z dnia 8 lutego 2023 roku wprowadziło pierwszą zmianę, dzięki której pracownik, który znajduje się w sytuacji, uniemożliwiającej mu wzięcie urlopu na koniec roku kalendarzowego może przenieść swój niewykorzystany urlop aż do 24 miesięcy po zakończeniu roku kalendarzowego.

Taka możliwość będzie przyznawana w następujących przypadkach:

  • w wyniku wypadku przy pracy,
  • w wyniku wypadku nie związanego z pracą,
  • choroby zawodowej,
  • choroby nie związanej z wykonywaną pracą,
  • urlopu macierzyńskiego lub ojcowskiego,
  • urlopu profilaktycznego,
  • urlopu rodzinnego związanego z adopcją dziecka
  • opieki nad dzieckiem –
  1. Przenoszenie dni urlopu w przypadku powstania niezdolmności pracownika do świadczenia pracy w czasie zaplanowanego urlopu

Druga zmiana dotycząca urlopów rocznych została wprowadzona ustawą z dnia 17 lipca 2023 roku i opublikowaną w Monitorze Belgijskim dnia 31 lipca, a jej wejście w życie przewidziane jest na dzień 1 stycznia 2024 roku. Ta zmiana dotyczy przypadków, gdy urlop roczny pokrywa się z okresem niezdolności do pracy.

Obecnie obowiązująca zasada w belgijskim prawie pracy mówi, że chronologicznie pierwsza przyczyna  zawieszenia świadczenia pracy ma pierwszeństwo nad kolejnymi, co jest sprzeczne z prawem UE.

Innymi słowy, pracownik, który zostaje niezdolny do pracy w trakcie swojego urlopu, ponieważ rozchorował się albo miał wypadek, nie może przenieść dni urlopu, których nie mógł “wykorzystać” z powodu choroby lub innego zdarzenia, na które nie miał wpływu. Te dni pozostają objęte  tzw. wynagrodzeniem urlopowym i nie dają prawa do zagwarantowanego świadczenia chorobowego, co jest krzywdzące dla pracownika.

Warto pamiętać, że ten przepis prawny od lat budził wiele kontrowersji z uwagi na jego sprzeczność z artykułem 7 Dyrektywy 2003/88/CE z dnia 4 listopada 2003 roku w sprawie niektórych aspektów organizacji czasu pracy oraz orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zgodnie z prawem europejskim pracownik ma prawo do co najmniej 4 tygodni płatnego urlopu w dowolnym czasie. W trakcie tych 4 tygodni pracownik nie może być  pozbawiaony prawa do należnego mu wypoczunku a przecież choroba lub odniesiony wypadek z pewnością skutecznie uniemożliwiają zasłużony odpoczynek. Wspomniana Dyrektywa gwarantuje pracownikowi prawo do przeniesienia dni urlopu, które przypadały na okres niezdolności do pracy. Cytowany powyżej artykuł 7 Dyrektywy europejskiej 2003/88 został teraz wdrożony do belgijskiego prawa: począwszy od 1 stycznia 2024 roku pracownik, który zachoruje w trakcie swojego urlopu, będzie uprawniony do gwarantowanego wynagrodzenia z tytułu choroby i będzie miał możliwość przeniesienia dni urlopu, w których był niezdolny do pracy na późniejszy okres.

Aby skorzystać z przeniesienia dni płatnego urlopu, pracownik musi spełnić następujące warunki:

  • Po pierwsze, jeśli chce zachować swoje dni urlopu rocznego, musi niezwłocznie poinformować pracodawcę o swoim miejscu pobytu, jeśli nie jest w swoim domu.
  • Pracownik musi również przekazać pracodawcy zwolnienie lekarskie pierwszego dnia niezdolności do pracy, nawet jeśli nie jest to przewidziane w regulaminie pracy.
  • W przypadku siły wyższej (cięzki stan chorego) zwolnienie lekarskie zostanie dostarczone pracodawcy w rozsądnym terminie. Zwolnienie lekarskie musi zawierać informacje o niezdolności do pracy, przewidywanej długości niezdolności oraz informację, czy pracownik może opuścić miejsce pobytu (w przypadku ewentualnej kontroli wysłanej przez pracodawcę).
  • W tym zakresie ustawa określa, że zostanie ustanowiony określony wzór zwolnienia lekarskiego za pomocą rozporządzenia królewskiego, którego użycie będzie dobrowolne, ale umożliwi pracownikowi i lekarzowi uniknięcie pominięcia jakichkolwiek informacji koniecznych do przedstawienia pracodawcy.
  • Na koniec pracownik musi poinformować pracodawcę o swoim życzeniu przeniesienia “straconego” urlopu. Ta informacja musi być przekazana pracodawcy najpóźniej w momencie dostarczenia zwolnienia lekarskiego.

Dni urlopu, które podlegają przeniesieniu, mogą być przeniesione na późniejszy termin, którego data zostanie uzgodniona z pracodawcą.

Regulamin pracy będzie również musiał zostać dostosowany w celu poinformowania pracowników o procedurach jakie będą musiały być przestrzegane przez pracownika w przypadku wystąpienia niezdolności do pracy w trakcie zaplanowanego urlopu.

Przykład: Pani Elzbieta pracująca w firmie belgijskiej rozpoczeła dwutygodniowy urlop letni w dniu 1 lipca 2024 i udała się do Polski na 14 dni. Kilka dni poźniej- 7 lipca Pani Elżbieta spadła z roweru- złamała rękę oraz doznała licznych potłuczeń. Lekarz na polskim pogotowiu tego samego dnia wystawił jej zwolnienie na 14 dni. Pani Elżbieta najpoźniej 8 lipca powinna poinformować belgijskiego pracodawcę, o:

  • niezdolności do pracy (przesłać skan zwolnienia) z jego ewentualnym tłumaczeniem,
  • poinformomować, gdzie dokładanie przebywa w Polsce (adres, nawet jeśli to jest hotel),
  • poinformować, czy zwolnienie obejmuje możliwość opuszczania miejsca pobytu czy nie,
  • poinformować, że chce przenieść tydzień niewykorzystanego urlopu na poźniejszy okres.
  • UWAGA-Jeśli pracodawca nie będzie poinformowany o woli przeniesienia urlopu w tym samym momencie, w którym otrzyma on zwolnienie to niewykorzystany urlop przepadnie.

o autorze

Agnieszka Sità

Agnieszka Maria Sità

Jestem prawnikiem, absolwentką Wydziału Prawa i Kryminologii Uniwersytetu Łódzkiego, tłumaczem przysięgłym języka francuskiego i włoskiego oraz akredytowanym mediatorem rodzinnym i spadkowym przy Sądzie Pierwszej Instancji w Brukseli. Ukończyłam interdyscyplinarne studia z psychotraumatologii klinicznej i wiktymologii na Uniwersytecie Paris V oraz w Centre de Psychotraumatologie Montoyer w Brukseli. Odbyłam również podyplomowe studia z zakresu praw cudzoziemców na ULB i w ADDE – co okazało się niezwykle pomocne w mojej pracy z osobami przybywającymi z Ukrainy do Belgii.

Od 2018 roku posiadam uprawnienia mediatora długów w postępowaniu polubownym, które uzyskałam po odbyciu stażu w Centre d'Appui de la Ville de Bruxelles. Tam miałam okazję pracować z osobami zadłużonymi – od analizy dokumentów, przez ocenę zasadności roszczeń, aż po negocjacje z wierzycielami i komornikami w celu ustalenia realistycznego planu spłat. Zdobyłam również doświadczenie w Prokuraturze Okręgowej w Żninie oraz w kancelarii prawnej Marcinkowski i Wspólnicy w Łodzi.

Od ponad 18 lat mieszkam w Belgii, gdzie przez dłuższy czas pracowałam w strukturach europejskich oraz dla polskich władz regionalnych. Praca w zbiurokratyzowanym środowisku, w którym dominowały raporty i procedury, uświadomiła mi, że moje miejsce jest w bezpośrednim kontakcie z ludźmi. Połączyłam pasję do psychologii i prawa, zakładając w Brukseli Interdyscyplinarne Centrum „Porada".

W 2019 roku zainicjowałam powstanie Stowarzyszenia Trampolina ASBL, którego celem było świadczenie pomocy prawno-psychologicznej dla Polonii w Belgii. Od 2020 roku Trampolina została partnerem projektu „Elles pour Elles. Kobiety dla kobiet. Przełam ciszę", oferującego bezpłatne wsparcie dla osób doświadczających przemocy. Projekt ten, finansowany z dotacji Regionu Stołecznego Brukseli oraz Regionu Walonii, zyskał ogromne uznanie i odpowiedział na pilne potrzeby wielu kobiet.

Po ponad pięciu latach zaangażowania w „Elles pour Elles" podjęłam jednak decyzję o całkowitym skoncentrowaniu się na mediacjach rozwodowych i rodzinnych. Wierzę, że sprawiedliwość negocjowana – oparta na szacunku, dialogu i wspólnym poszukiwaniu rozwiązań – ma zdecydowaną przewagę nad wieloletnimi i kosztownymi postępowaniami sądowymi. Dlatego też obecnie prowadzę własną praktykę mediacyjną Equi-Libre w ramach Trampolina ASBL, oferując parom w kryzysie konstruktywne i ludzkie podejście do rozstania, opieki nad dziećmi i podziału majątku.

Od 2018 roku współpracuję także z kancelarią notarialną w Brukseli.

W 2020 roku zostałam wpisana na listę tłumaczy przysięgłych języka francuskiego przy belgijskim Ministerstwie Sprawiedliwości.

napisane przez Agnieszka Sità