Rezerwa spadkowa w Belgii (zachowek)
Kwestia rezerwy spadkowej
W prawie belgijskim dziedziczenie jest ściśle uregulowane i właśnie kodeks cywilny określa zasady przenoszenia majątku po śmierci osoby fizycznej. Kluczowym elementem tego procesu jest kwestia rezerwy spadkowej, czyli minimalnej części majątku, która musi być zachowana dla określonych spadkobierców zgodnie z obowiązującymi przepisami. Aby pełniej zrozumieć tę kwestię, warto prześledzić, kto i w jakim zakresie ma prawo do dziedziczenia majątku po zmarłej osobie.
Definicja spadku
Spadek, zgodnie z przepisami belgijskiego prawa cywilnego, to zespół dóbr, praw i zobowiązań, który przechodzi na inne osoby po śmierci jednostki. Proces ten obejmuje przeniesienie mienia ruchomego i nieruchomego, praw majątkowych oraz zobowiązań zmarłego na osoby uprawnione, zwane spadkobiercami.
Rezerwa spadkowa
Rezerwa spadkowa to część spadku, która musi być zachowana dla określonych spadkobierców zgodnie z obowiązującym prawem. Jest to tzw. “nienaruszalna” część dziedzictwa, która nie może być wyłączona przez zmarłego w testamencie. Pozostała część majątku, którą można dowolnie rozdzielać, nazywana jest quotité disponible.
Kto ma prawo do rezerwy spadkowej?
Rezerwa spadkowa przysługuje określonym spadkobiercom, nazywanym “spadkobiercami uprawionymi do rezerwy”. Do nich należą m.in. małżonek pozostawiony przez zmarłego oraz dzieci. W przeciwieństwie do rodziców oraz rodzeństwa, którzy nie mają prawa do żadnego zachowku, małżonek i dzieci mają prawo do minimalnej części spadku jeśli reszta została rozdysponowana w drodze testamentu.
Rezerwa dla dzieci
Dzieci zmarłego mają zawsze prawo do określonej części spadku, która musi być zachowana dla nich. Rezerwa dla dzieci wynosi zazwyczaj połowę całego majątku, którą należy równo podzielić między wszystkie dzieci.
Rezerwa dla małżonka
Małżonek pozostawiony przez zmarłego również ma prawo do części spadku, która nie może mu być odebrana. W zależności od sytuacji, może to obejmować m.in. prawo do użytkowania lokalu mieszkalnego i mebli znajdujących się w nim.
Konsekwencje naruszenia rezerwy
Jeśli zmarły naruszył zasady rezerwy spadkowej przez spisanie testamentu, spadkobiercy uprawnieni do zachowku mogą dochodzić swoich praw poprzez procedurę zwaną redukcją. Polega to na zmniejszeniu spadku do odpowiedniej wielkości, tak aby zachować minimalną część dla uprawnionych spadkobierców.
Przykład: Pan Henryk pozostawił po sobie testament, mocą którego zapisał cały swój majątek córce Marcie, która opiekowała się nim w chorobie, i która zawsze była blisko niego. Chciał w ten sposób odwdzięczyć się jej za miłość oraz poświęcenie, które córka mu przez całe życie okazywała. Natomiast Pan Henryk nie miał dobrych relacji z synem, który mieszkał w Polsce i praktycznie nie utrzymywał bliskich kontaktów z ojcem mieszkającym w Belgii. Pan Henryk mocą testamentu powołał do dziedziczenia jedynie córkę Martę, której zapisał mieszkanie na Anderlechcie warte 220.000 EUR oraz konto oszczędnościowe, na którym było zgromadzone 28.000 EUR. Ze względu na istnienie przepisów o rezerwie syn Paweł może dochodzić od siostry tzw. redukcji, w wyniku, której otrzyma 1/4 udziałów masie spadkowej czyli odpowiednio 55.000 oraz 7.000 EUR. Łącznie Marta musi spłacić brata w kwocie 62.000 pomimo.
Podsumowanie
Rezerwa spadkowa stanowi istotny element belgijskiego prawa dziedziczenia, zapewniając minimalną część majątku dla określonych spadkobierców. Jest to gwarancja dla małżonka i dzieci zmarłego, zapewniając im pewną część spadku, której nie można im odebrać. Zrozumienie tych zasad jest kluczowe dla prawidłowego planowania dziedziczenia i uniknięcia konfliktów rodzinnych po śmierci.
Agnieszka Maria Sità
GSM +32 495 28 98 24
prawnik@trampolina.be
