W dzisiejszych czasach coraz częściej w sprawach dotyczących rozwodów, separacji oraz innych konfliktów rodzinnych pojawia się pojęcie mediacji rodzinnej. To proces, który nie tylko pozwala na pokojowe rozwiązanie sporów, ale również umożliwia stronom samodzielne kształtowanie warunków rozstania, opieki nad dziećmi, podziału majątku. Homologowana przez sąd ugoda na moc prawną wyroku sądowego.
Czym jest mediacja rodzinna?
Mediacja rodzinna to proces rozwiązywania konfliktów między stronami za pomocą neutralnego mediatora. Głównym celem mediacji rodzinnej jest osiągnięcie porozumienia w sposób pokojowy, zapewniając szacunek dla obu stron oraz wzięcie pod uwagę ich indywidualnych potrzeb.
Proces mediacyjny składa się z kilku etapów i co istotne, strony nie mogą ‘iść na skróty’ ponieważ pominięcie któregokolwiek z etapów potencjalnie powoduje niepowodzenie całego procesu.:
- Podpisanie protokołu: Mediacja rozpoczyna się od podpisania protokołu, który zawiera zasady, opis procedury oraz warunki finansowe mediacji.
- Określenie tematów do dyskusji: Następnie następuje określenie tematów do dyskusji. Strony wskazują, co jest dla nich ważne i co chcieliby omówić podczas mediacji.
- Narracja: Kolejny etap to przedstawienie tzw. narracji, czyli opowieści każdej ze stron o swoich doświadczeniach, uczuciach i potrzebach. To pozwala zrozumieć punkt widzenia drugiej strony.
- Określenie potrzeb stron: Po wysłuchaniu narracji, mediator pomaga określić rzeczywiste potrzeby i interesy każdej ze stron. Często za konfliktami kryją się głębsze potrzeby, które należy zidentyfikować.
- Wypracowywanie opcji: Kolejny krok to generowanie opcji rozwiązania problemów. Mediator pomaga stronom w tworzeniu różnych propozycji, które spełniają ich potrzeby i interesy.
- Weryfikacja wykonalności: Następnie sprawdzane jest, czy wypracowane opcje są wykonalne i realistyczne. Mediator pomaga ocenić, czy propozycje są zgodne z prawem i możliwe do zrealizowania.
- Spisanie ugody: Kiedy strony osiągną porozumienie, następuje spisanie ugody. Dokument ten zawiera szczegółowe warunki i zobowiązania każdej ze stron.
- Homologacja: Ostatnim etapem mediacji jest homologacja ugody przez sąd. Po zatwierdzeniu przez sąd, ugoda staje się wiążąca prawnie i ma moc wyroku sądowego.
Najtrudniejszym etapem mediacji jest narracja-niektórym trudno jest otworzyć się przed drugą stroną oraz mediatorem i często początkowo obawiają się, że mediacja jest formą terapii rodzinnej ale tak absolutnie nie jest. Zasadnicza różnica polega na tym, że terapia ma na celu zażegnanie kryzysu w związku i zapewnienie lepszego funkcjonowania pary w przyszłości natomiast mediacja jest ukierunkowana na wypracowanie zasad rozstania oraz późniejszej koegzystencji jako np. rodzice małoletnich dzieci.
Korzyści płynące z mediacji:
- Akceptacja warunków: Warunki ustalone podczas mediacji są zazwyczaj łatwiejsze do zaakceptowania przez strony, ponieważ to one same je wypracowują.
- Zrozumienie potrzeb: Mediacja pozwala stronom lepiej zrozumieć uczucia i potrzeby drugiej strony, co ułatwia osiągnięcie kompromisu.
- Dla dobra dzieci: Kiedy para decyduje się na rozstanie, to często najwięcej tracą na tym dzieci. Konflikty i napięcia między rodzicami mogą powodować stres i niepokój u najmłodszych członków rodziny. Dlatego mediacja rodzinna może być ogromną wartością dodaną, nawet jeśli dzieci nie biorą w niej udziału bezpośrednio.
- Aspekt finansowy: Mediacja rodzinna nie ogranicza się jedynie do ustalania opieki nad dziećmi. To także szansa na uregulowanie kwestii finansowych, takich jak alimenty czy podział majątku wspólnego. W przypadku wspólnych nieruchomości, uzgodnienia zawarte w ramach mediacji mogą być przedstawione notariuszowi. Notariusz otrzymuje gotowy dokument, co zmniejsza koszty podziału majątku.
Warto zauważyć, że mediacja rodzinna to nie tylko oszczędność czasu i pieniędzy, ale również szansa na spokojne i zgodne rozwiązanie konfliktów. Dla dzieci to stabilność i jasność, dla rodziców to szansa na godne rozstanie się i zbudowanie harmonii w nowej sytuacji życiowej.
Rola mediatora:
Mediator w mediacji rodzinnej jest neutralnym pośrednikiem, który nie ocenia stron, ale pomaga im w znalezieniu rozwiązań zgodnych z prawem i satysfakcjonujących dla obu stron. Jego rolą jest prowadzenie skonfliktowanych osób poprzez proces szukania rozwiązań zadowalających dla obu stron. WAŻNE! Mediator nigdy nie udziela porad prawnych ponieważ stoi to w sprzeczności z jego neutralnością. Strony nie mogą zadawać mediatorowi pytań czysto prawniczych-jeżeli strona ma wątpliwości co do przysługujących jej praw, to może udać się po poradę do adwokata lub może nawet się z nim stawić u mediatora.
Przewaga mediacji nad rozprawą sądową:
Mediacja rodzinna może być korzystniejszym rozwiązaniem niż rozprawa sądowa z wielu powodów. Po pierwsze, proces mediacji jest znacznie mniej formalny i bardziej elastyczny, co pozwala stronom na bardziej otwartą i skuteczną komunikację. Po drugie, mediacja umożliwia stronom samodzielne kształtowanie rozwiązania, podczas gdy w sądzie decyzję podejmuje sędzia. To daje większą kontrolę nad wynikiem procesu ustalania warunków pożycia po rozstaniu. Ponadto, mediacja często jest znacznie szybsza i mniej kosztowna niż rozwód sądowy.
Mediacja jako proces wzmacniający relacje:
Mediacja rodzinna, pomimo że może dotyczyć końca związku, może również przynieść korzyści w postaci umiejętności komunikacji i współpracy. Strony uczą się słuchać siebie nawzajem, szukać kompromisów i rozwiązywać problemy razem. To może mieć długofalowe korzyści dla rodziców, zwłaszcza jeśli będą mieli dalsze kontakty ze względu na wspólne dzieci.
Podsumowanie:
Mediacja rodzinna to niezwykle ważne narzędzie dla rozstających się par, szczególnie z uwagi na dobro dzieci. Jest to sposób na skuteczne rozwiązanie konfliktów, zarówno w kwestiach opieki nad dziećmi, jak i aspektach finansowych i majątkowych. Dzięki mediacji, rodzice mogą wspólnie omówić i ustalić warunki rozwodu, co przyczynia się do lepszego dostosowania się dzieci do zmieniającej się sytuacji. To także oszczędność czasu i pieniędzy, a przy tym szansa na spokojne i zgodne rozwiązanie konfliktów. Mediacja rodzinna jest procesem, który promuje szacunek dla obu stron, ich potrzeb i uczuć, dając im jednocześnie kontrolę nad wynikiem i umiejętność współpracy w przyszłości
