Cyberprzemoc to takie zachowanie, które krzywdzi emocjonalnie drugiego człowieka. Osoby, które stosują cyberprzemoc używają do tego celu Internetu.
W przeciwieństwie do przemocy fizycznej, cyberprzemoc nie zostawia śladów na ciele i nie widać jej gołym okiem. Osoby, które doświadczyły cyberprzemocy czują się zranione i bardzo przeżywają to, co je spotkało. Pojawiają się u nich czarne myśli i uczucia takie jak bezradność, wstyd, upokorzenie, strach a czasem również złość.
Osoba, której przytrafiła się taka sytuacja często ma wrażenie, że wszyscy widzieli lub mogą zobaczyć kompromitujące materiały. Obawia się, że jej znajomi odwrócą się od niej i nie będzie mogła liczyć na ich wsparcie. To powoduje, że czuje się bardzo samotna w tym, co ją spotkało.
Cyberprzemoc przejawia się następującymi zrachowaniami:
- ośmieszaniem, obrażaniem, straszeniem, nękaniem czy też poniżaniem kogoś za pomocą Internetu,
- podszywaniem się pod kogoś w portalach społecznościowych, na blogach, wiadomościach e-mail lub komunikatorach
- włamywanie się na czyjeś konto (np. pocztowe, w portalu społecznościowym, konto komunikatora)
- publikowanie oraz rozsyłanie filmów, zdjęć, albo informacji, które kogoś ośmieszają
- tworzenie obrażających kogoś stron internetowych lub blogów
- pisanie obraźliwych komentarzy na forach, blogach, portalach społecznościowych.
Cyberprzemoc ma najczęściej formę słowną – pojawia się np. w komentarzach, na memach czy nagraniach wideo. Może też być bardziej zawoalowana: polegać na wykluczeniu z grupy, manipulowaniu czy nienawiązywaniu relacji.
Badacze, którzy specjalizują się w tej tematyce stwierdzają, że cyberprzemoc jest inną formą przemocy rówieśniczej (bullying), czyli czegoś, co było znane od pokoleń. Jednak kilka cech powoduje, że w sieci potencjalni agresorzy są bardziej aktywni:
- są przekonani o anonimowości, działają z ukrycia;
- mogą spreparować nienawistną treść „na spokojnie”, bez potrzeby reagowania na bieżąco, jak jest np. w przypadku rozmowy osobistej czy wideo;
- mogą działać w dowolnym czasie, a ofiara nie ma możliwości ucieczki, jak jest w przypadku osobistych kontaktów – jej profil cały czas jest dostępny w sieci.
To powoduje, że skala problemu jest większa niż przed erą cyfrową.
Jak przeciwdziałać cyberprzemocy?
Nie ma technicznych form ochrony przed cyberprzemocą, która może spotkać Twoje dziecko lub Ciebie w dowolnym miejscu w sieci. Dlatego przede wszystkim należy jej przeciwdziałać.
Jeśli Twoje dziecko zaczyna dopiero przygodę z internetem, spróbuj uświadomić mu, że istnieje w nim problem agresji i uwrażliwiaj na innych ludzi – którzy wymagają szacunku w sieci tak samo, jak w kontaktach osobistych.
Zapoznaj dziecko z zasadami „netykiety” a jeśli korzysta już z sieci, porozmawiaj z nim o ewentualnych doświadczeniach cyberprzemocy. Może zna takie sytuacje z grupy znajomych, może napotkało je w sieci, a może samo jest sprawcą takiego ataku?
O czym warto pamiętać?
- Nawet pozornie niewinny żart może być rodzajem cyberprzemocy. Uważajmy na to, co piszemy.
- Za niektóre formy cyberprzemocy grozi odpowiedzialność karna.
- Na przemoc nie wolno odpowiadać tym samym. Jeśli czujesz, że sprawa Cię przerasta, skontaktuj się ze specjalistami lub odpowiednimi służbami.
- Pamiętaj, że w serwisach społecznościowych wszelkie przejawy cyberprzemocy można zgłosić do administratorów (zgłoś nadużycie).
- Gdy padasz ofiarą cyberprzemocy, zachowaj dowód: zrób zrzut ekranu, zachowaj SMSy lub wiadomości.
- Jako świadek cyberprzemocy – reaguj i sprzeciwiaj się.
Co zrobić, gdy Twoje dziecko doświadczy cyberprzemocy?
- Udziel mu osobistego wsparcia, porozmawiaj, zapewnij dużo uwagi.
- Zabezpiecz wszystkie dowody cyberprzemocy.
- Zwróć się do administratora serwisu/strony z prośbą o usunięcie nienawistnych treści i zablokowanie osoby atakującej. Większość serwisów oferuje specjalny formularz.
- Jeśli możesz porozmawiać ze sprawcą lub jego rodzicami, żądaj od niego zakończenia przemocy i usunięcia z sieci wszystkich jej śladów.
- Poinformuj o tej sytuacji szkołę, wychowawcę i współpracujcie.
- Jeśli popełniono przestępstwo, poinformuj o nim policję.
W dniu 1 lutego 2020 roku został uruchomiony w Belgii projekt pedagogiczny połączony z aplikacją na smartfony, który ma za zadanie ułatwienie walki z cyberprzemocą. Projekt powstał ze wspólnej inicjatywy Policji Federalnej oraz Uniwersytetu w Mons i nosi on nazwę Cyber Help. Dzięki niemu w szkołach w całej Belgii będę odbywały się sesje informacyjne dotyczące przejawów nienawiści w sieci oraz promocja działań na rzecz uwrażliwiania młodzieży co do ewentualnych skutków rozpowszechniania hejtu w sieci. W styczniu tego roku 14 letnia Maelle popełniła samobójstwo właśnie na skutek ogromnej fali przemocy psychicznej, której doznała za pośrednictwem mediów społecznościowych. Aplikacja Cyber Help ma służyć zbieraniu i przechowywaniu cyfrowych dowodów i ułatwić Policji dotarcie do autorów dyskryminujących wiadomości oraz materiałów.
