Rozwód za porozumieniem stron w Belgii – krok po kroku

R

Rozwód jest zawsze trudnym momentem w życiu, wiąże się z emocjami, obawami i pytaniami o przyszłość. W Belgii istnieją jednak dwie drogi zakończenia małżeństwa: rozwód sporny (na drodze procesu) oraz rozwód za porozumieniem stron, zwany też rozwodem za obopólną zgodą (divorce par consentement mutuel / echtscheiding door onderlinge toestemming).
Ta druga opcja jest zdecydowanie szybsza, tańsza i mniej stresująca – pod warunkiem, że małżonkowie są w stanie wspólnie ustalić wszystkie szczegóły swojego rozstania.


Na czym polega rozwód za porozumieniem stron?

W odróżnieniu od rozwodu spornego, gdzie każda ze stron przedstawia swoje żądania i to sąd podejmuje decyzję, rozwód za porozumieniem stron polega na tym, że:

  • małżonkowie razem podejmują decyzję o rozwodzie,

  • samodzielnie (lub z pomocą mediatora/prawnika) ustalają wszystkie warunki rozstania,

  • spisują te ustalenia w formie konwencji rozwodowej,

  • przedstawiają konwencję do zatwierdzenia przez sąd rodzinny.

Sąd nie rozstrzyga wówczas sporów – jedynie sprawdza, czy dokument jest zgodny z prawem i czy interesy dzieci zostały należycie zabezpieczone. Jeśli wszystko jest w porządku, rozwód zostaje szybko orzeczony.


Co musi zawierać konwencja rozwodowa?

Konwencja to najważniejszy dokument w całej procedurze. Musi być szczegółowa, jasna i obejmować wszystkie kwestie praktyczne, aby po rozwodzie nie dochodziło do nowych sporów. Zawiera ona między innymi:

  1. Sprawy dotyczące dzieci

    • miejsce zamieszkania dzieci (u jednego z rodziców, naprzemiennie, czy też inny model),

    • plan kontaktów z każdym z rodziców (dni tygodnia, weekendy, wakacje, święta),

    • wysokość alimentów na dzieci,

    • podział kosztów dodatkowych, np. opłaty szkolne, zajęcia sportowe, kolonie, opieka medyczna.

  2. Sprawy finansowe i majątkowe

    • alimenty na rzecz współmałżonka (jeśli któraś ze stron wnosi o nie),

    • podział wspólnego majątku: mieszkania, domu, samochodu, oszczędności, emerytur, udziałów w firmach,

    • podział lub przejęcie kredytów i innych zobowiązań finansowych.

  3. Sprawy mieszkaniowe i praktyczne

    • kto pozostaje w dotychczasowym miejscu zamieszkania,

    • kto przejmuje najem lub kredyt hipoteczny,

    • w jaki sposób rozliczone będą wspólne długi i koszty.

Konwencja ma charakter wiążący – po zatwierdzeniu przez sąd nabiera mocy prawnej i obowiązuje oboje małżonków.


Jakie dokumenty trzeba przygotować?

Do wniosku o rozwód składanego w sądzie rodzinnym należy dołączyć:

  • konwencję rozwodową podpisaną przez oboje małżonków,

  • akt małżeństwa,

  • akty urodzenia dzieci (jeśli są),

  • dokumenty dotyczące majątku (akty własności, umowy kredytowe, wyceny nieruchomości, umowy najmu),

  • zaświadczenia lub dokumenty o dochodach (paski wypłat, deklaracje podatkowe), jeśli ustalane są alimenty.

Dzięki temu sąd ma pełen obraz sytuacji i może upewnić się, że konwencja jest rzetelna.


Ile trwa rozwód za porozumieniem stron?

Czas trwania zależy od dwóch czynników:

  1. Gotowości stron – jeśli małżonkowie są zgodni i szybko przygotują konwencję, sprawa przebiega sprawnie.

  2. Obciążenia sądu – w zależności od regionu i terminu, oczekiwanie na rozprawę może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy.

Zazwyczaj cała procedura zamyka się w 3–6 miesiącach, co jest dużą różnicą w porównaniu do rozwodu spornego, który potrafi ciągnąć się latami.


Jakie są koszty?

Rozwód za porozumieniem stron jest znacznie tańszy niż procesowy. W grę wchodzą:

  • opłaty sądowe (około 200–300 euro),

  • koszty przygotowania dokumentów (jeśli korzysta się z usług prawnika lub notariusza),

  • honorarium mediatora (jeśli para decyduje się na mediację).

Całość zwykle zamyka się w kwocie od kilkuset do około tysiąca euro – w zależności od złożoności sprawy i majątku.


Rola mediatora

Wiele par decyduje się skorzystać z pomocy mediatora rodzinnego. To bezstronna osoba, która:

  • pomaga małżonkom spokojnie omówić wszystkie sprawy,

  • dba, by interesy obu stron były uwzględnione,

  • proponuje praktyczne rozwiązania,

  • sporządza konwencję rozwodową gotową do zatwierdzenia przez sąd.

Mediator nie narzuca decyzji – wspiera dialog i pomaga znaleźć rozwiązania, które są akceptowalne dla obu stron. Dzięki temu małżonkowie rozstają się w atmosferze mniejszego konfliktu, co ma ogromne znaczenie szczególnie wtedy, gdy w rodzinie są dzieci.


Od czego zacząć?

Jeśli oboje małżonkowie są zgodni co do tej formy zakończenia małżeństwa, warto zrobić pierwszy krok już teraz.
Wystarczy przesłać wiadomość e-mail na adres: mediator@trampolina.be

Rozwód jest zawsze trudnym momentem w życiu, wiąże się z emocjami, obawami i pytaniami o przyszłość. W Belgii istnieją jednak dwie drogi zakończenia małżeństwa: rozwód sporny (na drodze procesu) oraz rozwód za porozumieniem stron, zwany też rozwodem za obopólną zgodą (divorce par consentement mutuel / echtscheiding door onderlinge toestemming).
Ta druga opcja jest zdecydowanie szybsza, tańsza i mniej stresująca – pod warunkiem, że małżonkowie są w stanie wspólnie ustalić wszystkie szczegóły swojego rozstania.


Na czym polega rozwód za porozumieniem stron?

W odróżnieniu od rozwodu spornego, gdzie każda ze stron przedstawia swoje żądania i to sąd podejmuje decyzję, rozwód za porozumieniem stron polega na tym, że:

  • małżonkowie razem podejmują decyzję o rozwodzie,

  • samodzielnie (lub z pomocą mediatora/prawnika) ustalają wszystkie warunki rozstania,

  • spisują te ustalenia w formie konwencji rozwodowej,

  • przedstawiają konwencję do zatwierdzenia przez sąd rodzinny.

Sąd nie rozstrzyga wówczas sporów – jedynie sprawdza, czy dokument jest zgodny z prawem i czy interesy dzieci zostały należycie zabezpieczone. Jeśli wszystko jest w porządku, rozwód zostaje szybko orzeczony.


Co musi zawierać konwencja rozwodowa?

Konwencja to najważniejszy dokument w całej procedurze. Musi być szczegółowa, jasna i obejmować wszystkie kwestie praktyczne, aby po rozwodzie nie dochodziło do nowych sporów. Zawiera ona między innymi:

  1. Sprawy dotyczące dzieci

    • miejsce zamieszkania dzieci (u jednego z rodziców, naprzemiennie, czy też inny model),

    • plan kontaktów z każdym z rodziców (dni tygodnia, weekendy, wakacje, święta),

    • wysokość alimentów na dzieci,

    • podział kosztów dodatkowych, np. opłaty szkolne, zajęcia sportowe, kolonie, opieka medyczna.

  2. Sprawy finansowe i majątkowe

    • alimenty na rzecz współmałżonka (jeśli któraś ze stron wnosi o nie),

    • podział wspólnego majątku: mieszkania, domu, samochodu, oszczędności, emerytur, udziałów w firmach,

    • podział lub przejęcie kredytów i innych zobowiązań finansowych.

  3. Sprawy mieszkaniowe i praktyczne

    • kto pozostaje w dotychczasowym miejscu zamieszkania,

    • kto przejmuje najem lub kredyt hipoteczny,

    • w jaki sposób rozliczone będą wspólne długi i koszty.

Konwencja ma charakter wiążący – po zatwierdzeniu przez sąd nabiera mocy prawnej i obowiązuje oboje małżonków.


Jakie dokumenty trzeba przygotować?

Do wniosku o rozwód składanego w sądzie rodzinnym należy dołączyć:

  • konwencję rozwodową podpisaną przez oboje małżonków,

  • akt małżeństwa,

  • akty urodzenia dzieci (jeśli są),

  • dokumenty dotyczące majątku (akty własności, umowy kredytowe, wyceny nieruchomości, umowy najmu),

  • zaświadczenia lub dokumenty o dochodach (paski wypłat, deklaracje podatkowe), jeśli ustalane są alimenty.

Dzięki temu sąd ma pełen obraz sytuacji i może upewnić się, że konwencja jest rzetelna.


Ile trwa rozwód za porozumieniem stron?

Czas trwania zależy od dwóch czynników:

  1. Gotowości stron – jeśli małżonkowie są zgodni i szybko przygotują konwencję, sprawa przebiega sprawnie.

  2. Obciążenia sądu – w zależności od regionu i terminu, oczekiwanie na rozprawę może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy.

Zazwyczaj cała procedura zamyka się w 3–6 miesiącach, co jest dużą różnicą w porównaniu do rozwodu spornego, który potrafi ciągnąć się latami.


Jakie są koszty?

Rozwód za porozumieniem stron jest znacznie tańszy niż procesowy. W grę wchodzą:

  • opłaty sądowe (około 200–300 euro),

  • koszty przygotowania dokumentów dot. nieruchomosci (usługi notariusza),

  • honorarium mediatora  (zwykle  w kwocie od kilkuset do około tysiąca czterystu euro – w zależności od złożoności sprawy i majątku).


Rola mediatora

Wiele par decyduje się skorzystać z pomocy mediatora rodzinnego. To bezstronna osoba, która:

  • pomaga małżonkom spokojnie omówić wszystkie sprawy,

  • dba, by interesy obu stron były uwzględnione,

  • proponuje praktyczne rozwiązania,

  • sporządza konwencję rozwodową gotową do zatwierdzenia przez sąd.

Mediator nie narzuca decyzji – wspiera dialog i pomaga znaleźć rozwiązania, które są akceptowalne dla obu stron. Dzięki temu małżonkowie rozstają się w atmosferze mniejszego konfliktu, co ma ogromne znaczenie szczególnie wtedy, gdy w rodzinie są dzieci.


Od czego zacząć?

Jeśli oboje małżonkowie są zgodni co do tej formy zakończenia małżeństwa, warto zrobić pierwszy krok już teraz.
Wystarczy przesłać wiadomość e-mail na adres: mediator@trampolina.be

o autorze

Agnieszka Sità

Agnieszka Maria Sità

Jestem prawnikiem, absolwentką Wydziału Prawa i Kryminologii Uniwersytetu Łódzkiego, tłumaczem przysięgłym języka francuskiego i włoskiego oraz akredytowanym mediatorem rodzinnym i spadkowym przy Sądzie Pierwszej Instancji w Brukseli. Ukończyłam interdyscyplinarne studia z psychotraumatologii klinicznej i wiktymologii na Uniwersytecie Paris V oraz w Centre de Psychotraumatologie Montoyer w Brukseli. Odbyłam również podyplomowe studia z zakresu praw cudzoziemców na ULB i w ADDE – co okazało się niezwykle pomocne w mojej pracy z osobami przybywającymi z Ukrainy do Belgii.

Od 2018 roku posiadam uprawnienia mediatora długów w postępowaniu polubownym, które uzyskałam po odbyciu stażu w Centre d'Appui de la Ville de Bruxelles. Tam miałam okazję pracować z osobami zadłużonymi – od analizy dokumentów, przez ocenę zasadności roszczeń, aż po negocjacje z wierzycielami i komornikami w celu ustalenia realistycznego planu spłat. Zdobyłam również doświadczenie w Prokuraturze Okręgowej w Żninie oraz w kancelarii prawnej Marcinkowski i Wspólnicy w Łodzi.

Od ponad 18 lat mieszkam w Belgii, gdzie przez dłuższy czas pracowałam w strukturach europejskich oraz dla polskich władz regionalnych. Praca w zbiurokratyzowanym środowisku, w którym dominowały raporty i procedury, uświadomiła mi, że moje miejsce jest w bezpośrednim kontakcie z ludźmi. Połączyłam pasję do psychologii i prawa, zakładając w Brukseli Interdyscyplinarne Centrum „Porada".

W 2019 roku zainicjowałam powstanie Stowarzyszenia Trampolina ASBL, którego celem było świadczenie pomocy prawno-psychologicznej dla Polonii w Belgii. Od 2020 roku Trampolina została partnerem projektu „Elles pour Elles. Kobiety dla kobiet. Przełam ciszę", oferującego bezpłatne wsparcie dla osób doświadczających przemocy. Projekt ten, finansowany z dotacji Regionu Stołecznego Brukseli oraz Regionu Walonii, zyskał ogromne uznanie i odpowiedział na pilne potrzeby wielu kobiet.

Po ponad pięciu latach zaangażowania w „Elles pour Elles" podjęłam jednak decyzję o całkowitym skoncentrowaniu się na mediacjach rozwodowych i rodzinnych. Wierzę, że sprawiedliwość negocjowana – oparta na szacunku, dialogu i wspólnym poszukiwaniu rozwiązań – ma zdecydowaną przewagę nad wieloletnimi i kosztownymi postępowaniami sądowymi. Dlatego też obecnie prowadzę własną praktykę mediacyjną Equi-Libre w ramach Trampolina ASBL, oferując parom w kryzysie konstruktywne i ludzkie podejście do rozstania, opieki nad dziećmi i podziału majątku.

Od 2018 roku współpracuję także z kancelarią notarialną w Brukseli.

W 2020 roku zostałam wpisana na listę tłumaczy przysięgłych języka francuskiego przy belgijskim Ministerstwie Sprawiedliwości.