Zmiany w przepisach dotyczących najmu w Brukseli – podsumowanie w 10 punktach (12.2024)

Z

W Brukseli ponownie wprowadzono zmiany w przepisach dotyczących najmu. Oto ich najważniejsze aspekty.

1. Normy dotyczące warunków mieszkaniowych

Nowe przepisy rozszerzają wymóg spełniania norm mieszkaniowych na wszystkie nieruchomości oferowane do wynajmu lub zamieszkania, a nie tylko te, które są aktualnie wynajmowane.

  • Inspekcja SIRL (Service d’Inspection Régionale) może teraz przeprowadzić kontrolę, nawet jeśli umowa najmu została rozwiązana, a lokal nie jest jeszcze ponownie wynajęty.
  • Jeżeli sąd rozwiązał umowę na niekorzyść właściciela ze względu na zły stan techniczny lokalu, inspekcja może przeprowadzić dodatkową kontrolę.
  • Jeśli właściciel dwukrotnie uniemożliwi inspekcję, lokal może zostać uznany za niespełniający norm i objęty zakazem wynajmu.
  • Wprowadzono możliwość uzyskania certyfikatu zgodności przed wynajmem.
  • Jeśli sąd rozwiąże umowę z winy wynajmującego, może on zostać zobowiązany do pokrycia kosztów przeprowadzki najemcy, w tym:
    • kosztów transportu mebli,
    • kosztów instalacji w nowym lokalu,
    • różnicy w czynszu przez maksymalnie 18 miesięcy (jeśli nowy czynsz jest wyższy).

2. Nowe zasady dla umów krótkoterminowych (≤ 3 lata)

  • Właściciele muszą teraz jasno określić w umowie, że jest to najem krótkoterminowy oraz podać wysokość i datę poprzedniego czynszu.
  • Jeśli właściciel nie poda wymaganych informacji, może zostać ukarany grzywną w wysokości 50 EUR.
  • Wprowadzono mechanizm “wyrównania czynszów” – jeśli lokal jest wynajmowany na kolejne krótkie okresy (do 3 lat), czynsz nie może być podnoszony przez kolejne 9 lat.
  • Jeśli właściciel złamie te przepisy, sąd może obniżyć czynsz do poziomu poprzedniej umowy, a najemca może żądać zwrotu nadpłaty.
  • Umowy krótkoterminowe mogą być przedłużone tylko raz i nie mogą przekroczyć 3 lat łącznie.

3. Zakazane klauzule w umowach najmu

Właściciele nie mogą już:
❌ Zakazywać najemcom meldunku w wynajmowanym lokalu.
❌ Zabraniać posiadania zwierząt bez uzasadnienia. Mogą jednak określić rozsądne warunki (np. liczba zwierząt, gatunek, ewentualne uciążliwości).

4. Nowe zasady dotyczące opłat i rachunków

  • Opłaty dodatkowe mogą obejmować tylko rzeczywiste koszty, chyba że w umowie określono ryczałt.
  • Najemca płaci tylko za koszty jasno wymienione w umowie – właściciel nie może doliczać dodatkowych wydatków.
  • Wynajmujący musi co roku dostarczyć najemcy szczegółowe rozliczenie opłat wraz z fakturami.
  • Jeśli mieszkanie znajduje się w budynku wspólnotowym (ACP), właściciel musi umożliwić wgląd w dokumenty księgowe wspólnoty.
  • Jeśli w rozliczeniu zostanie wykryty błąd:
    ✅ Najemca może żądać zwrotu za cały okres najmu.
    ✅ Właściciel może domagać się korekty tylko za ostatnie 5 lat.
  • Najemca nie może być obciążony opłatami za wezwania do zapłaty czy windykację, jeśli nie są one wynikiem jego winy.

5. Płatność czynszu – tylko przelewem

  • Płatność gotówką jest zabroniona.
  • Czynsz należy płacić przelewem bankowym lub wpłatą na konto właściciela.
  • W przypadku opóźnienia właściciel może naliczać tylko odsetki ustawowe, ale nie może narzucać dodatkowych kar finansowych.

6. Sprzedaż wynajmowanej nieruchomości

  • Jeśli wynajmowane mieszkanie zostanie sprzedane, nowy właściciel przejmuje umowę najmu.
  • Nowy właściciel nie ma więcej praw niż poprzedni właściciel.
  • Może zakończyć najem tylko zgodnie z obowiązującymi zasadami (np. wypowiedzenie w celu własnego zamieszkania).

7. Wypowiedzenie umowy w związku z remontem

  • Wynajmujący może wypowiedzieć umowę w związku z planowanymi pracami remontowymi.
  • Musi jednak przedstawić dowody (np. pozwolenia na budowę, umowy z wykonawcami) razem z wypowiedzeniem lub maksymalnie do 2 miesięcy później.
  • Jeśli tego nie zrobi, najemca może wnieść sprawę do sądu i domagać się unieważnienia wypowiedzenia.

8. Zakaz nielegalnych eksmisji

Nowe przepisy surowo zabraniają nielegalnych eksmisji.

❌ Jeśli właściciel siłą usuwa lokatora (np. zmienia zamki, odcina prąd), musi zapłacić odszkodowanie w wysokości 18 miesięcznych czynszów.
❌ Wynajmujący, który celowo uniemożliwia najemcy dostęp do mieszkania, może zostać ukarany.

Nowe prawo wprowadza także specjalną procedurę sądową, dzięki której można szybciej zgłosić przypadki łamania prawa.

9. Nowe zasady dotyczące kaucji

  • Maksymalna wysokość kaucji wynosi 2-miesięczny czynsz.
  • Kaucja musi być zdeponowana na specjalnym koncie bankowym.
  • Wynajmujący ma 2 miesiące na zwrot kaucji po oddaniu kluczy.
  • Jeśli spóźni się ze zwrotem, musi zapłacić karę w wysokości 10% miesięcznego czynszu za każdy miesiąc zwłoki.
  • W przypadku najmu studenckiego można połączyć kaucję bankową z gwarancją osobistą.

10. Stan mieszkania po wyprowadzce – nowe regulacje

  • Protokół zdawczo-odbiorczy musi zostać sporządzony po wyprowadzce najemcy, ale przed oddaniem kluczy.
  • Obie strony mają miesiąc na jego przygotowanie.
  • Jeśli protokół nie zostanie sporządzony na czas, wynajmujący może mieć trudności z obciążeniem najemcy kosztami ewentualnych zniszczeń.

Podsumowanie kluczowych zmian

Czynsz tylko przelewem – płatności gotówką zabronione
Zakaz podnoszenia czynszu w krótkoterminowych umowach (≤ 3 lata)
Kaucja – maksymalnie 2-miesięczny czynsz, musi być zdeponowana na koncie
Obowiązkowy meldunek – wynajmujący nie może tego zakazać
Zakaz nielegalnych eksmisji – grzywna 18 miesięcznych czynszów
Nowe zasady dla opłat dodatkowych i ich rozliczania
Obowiązek sporządzenia protokołu zdawczo-odbiorczego

Nowe przepisy mają na celu ochronę praw najemców i wprowadzenie większej przejrzystości na rynku wynajmu w Brukseli.

o autorze

Agnieszka Sità

Agnieszka Maria Sità

Jestem prawnikiem, absolwentką Wydziału Prawa i Kryminologii Uniwersytetu Łódzkiego, tłumaczem przysięgłym języka francuskiego i włoskiego oraz akredytowanym mediatorem rodzinnym i spadkowym przy Sądzie Pierwszej Instancji w Brukseli. Ukończyłam interdyscyplinarne studia z psychotraumatologii klinicznej i wiktymologii na Uniwersytecie Paris V oraz w Centre de Psychotraumatologie Montoyer w Brukseli. Odbyłam również podyplomowe studia z zakresu praw cudzoziemców na ULB i w ADDE – co okazało się niezwykle pomocne w mojej pracy z osobami przybywającymi z Ukrainy do Belgii.

Od 2018 roku posiadam uprawnienia mediatora długów w postępowaniu polubownym, które uzyskałam po odbyciu stażu w Centre d'Appui de la Ville de Bruxelles. Tam miałam okazję pracować z osobami zadłużonymi – od analizy dokumentów, przez ocenę zasadności roszczeń, aż po negocjacje z wierzycielami i komornikami w celu ustalenia realistycznego planu spłat. Zdobyłam również doświadczenie w Prokuraturze Okręgowej w Żninie oraz w kancelarii prawnej Marcinkowski i Wspólnicy w Łodzi.

Od ponad 18 lat mieszkam w Belgii, gdzie przez dłuższy czas pracowałam w strukturach europejskich oraz dla polskich władz regionalnych. Praca w zbiurokratyzowanym środowisku, w którym dominowały raporty i procedury, uświadomiła mi, że moje miejsce jest w bezpośrednim kontakcie z ludźmi. Połączyłam pasję do psychologii i prawa, zakładając w Brukseli Interdyscyplinarne Centrum „Porada".

W 2019 roku zainicjowałam powstanie Stowarzyszenia Trampolina ASBL, którego celem było świadczenie pomocy prawno-psychologicznej dla Polonii w Belgii. Od 2020 roku Trampolina została partnerem projektu „Elles pour Elles. Kobiety dla kobiet. Przełam ciszę", oferującego bezpłatne wsparcie dla osób doświadczających przemocy. Projekt ten, finansowany z dotacji Regionu Stołecznego Brukseli oraz Regionu Walonii, zyskał ogromne uznanie i odpowiedział na pilne potrzeby wielu kobiet.

Po ponad pięciu latach zaangażowania w „Elles pour Elles" podjęłam jednak decyzję o całkowitym skoncentrowaniu się na mediacjach rozwodowych i rodzinnych. Wierzę, że sprawiedliwość negocjowana – oparta na szacunku, dialogu i wspólnym poszukiwaniu rozwiązań – ma zdecydowaną przewagę nad wieloletnimi i kosztownymi postępowaniami sądowymi. Dlatego też obecnie prowadzę własną praktykę mediacyjną Equi-Libre w ramach Trampolina ASBL, oferując parom w kryzysie konstruktywne i ludzkie podejście do rozstania, opieki nad dziećmi i podziału majątku.

Od 2018 roku współpracuję także z kancelarią notarialną w Brukseli.

W 2020 roku zostałam wpisana na listę tłumaczy przysięgłych języka francuskiego przy belgijskim Ministerstwie Sprawiedliwości.